Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach
Arboretum Bolestraszyce znajduje się 9 km od Przemyśla w województwie podkarpackim. Zostało założone w 1975 roku przez prof. Jerzego Pióreckiego. Mianem arboretum określa się wyodrębniony obszar, na którym uprawia się drzewa, krzewy i krzewinki w celach dydaktycznych, naukowych i hodowlanych. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „arbor”, oznaczającego drzewo.
Arboretum Bolestraszyce obejmuje historyczne założenie z parkiem, dworem i kaplicą oraz XIX-wiecznym fortem Twierdzy Przemyśl (fort XIII b). Ogród zajmuje powierzchnię 310,98 ha. Wśród nowych nasadzeń, niepowtarzalnym akcentem są wiekowe drzewa, które pozostały z dawnych ogrodów zamkowych. W Arboretum zgromadzono kilka tysięcy gatunków, odmian i form roślin. Podzielono je na kolekcje m.in. dendrologiczną, pomologiczną, roślin wodnych, bagiennych, rzadkich, zagrożonych, ginących i chronionych we florze polskiej, roślin z rodziny wrzosowatych oraz szklarniowych, użytkowych i biblijnych.
Zbiory taksonów wynoszą odpowiednio: drzewa i krzewy – 2200, rośliny zielne – 1200, w tym około 600 rodzimych oraz rośliny szklarniowe – 180. Co ciekawe kolekcja rzadkich, zagrożonych, ginących i chronionych gatunków flory polskiej, pochodzących przede wszystkim z Pogórza Przemyskiego, Bieszczadów, Kotliny Sandomierskiej i Wołynia Zachodniego, obejmuje ponad 130 taksonów.
Ogród umiejscowiony jest na dwóch tarasach: dolnym w dolinie Sanu i górnym na wzniesieniu ponad rzeką. Pierwotna kompozycja ogrodu miała charakter geometryczny, a jej ślady pozostały do dziś w postaci rzędowych nasadzeń lip i leszczyny, które tworzą aleje. W XIX wieku pierwotny ogród został przekomponowany w ogród krajobrazowy, wykorzystując urozmaiconą rzeźbę terenu i naturalne walory widokowe. Dodatkową atrakcję stanowi parter wodny, który składa się z dwóch stawów – mniejszego i większego, założonych poniżej skarpy.
Zwiedzając ogród możecie zwrócić też uwagę na nazwy głównych dróg w arboretum. Nazwano je imionami znanych przyrodników i ludzi kultury, szczególnie związanych z Ziemią Przemyską, a na tablicach podano najważniejsze zasługi tych postaci.
W arboretum ciekawym miejscem jest Ogród Dydaktyczny zwany też Ogrodem Sensualnym. Zgromadzono w nim rośliny, które oddziałują na wszystkie zmysły poznawcze człowieka. W centralnej części ogrodu umieszczono kamienną kompozycję z elementami przystosowanymi dla roślin wodnych. Co istotne, rabaty roślin znajdują się na podwyższonych murkach, dzięki czemu możliwy jest bezpośredni kontakt z roślinami.
Na granicy ogrodu posadzono gatunki o większych rozmiarach, a część wewnętrzną wypełniają gatunki niskie, karłowate i byliny.
W Arboretum mieści się również Muzeum Przyrodnicze, w którym są prezentowane wystawy stałe m.in. „Chrońmy ptaki”– wystawa ornitologiczna, „Chrząszcze” – wystawa entomologiczna czy „Motyle nocne z Pogórza Przemyskiego”. Muzeum mieści się na parterze dworu. Najciekawsza naszym zdaniem wystawa ornitologiczna prezentuje gatunki rodzime, które gniazdują na terenie Polski. Uwzględniono w niej podział pod względem zasiedlanych środowisk i w ten sposób wyróżniono ptaki lasów liściastych, iglastych, pól i zagajników, ptaki wód śródlądowych i mórz.
W ogrodzie żyją różne zwierzęta, wśród których do rzadkich gatunków zalicza się żółwie błotne, traszki, kumaki, rzekotkę drzewną, dzięcioła białoszyjego, turkawkę, zniczek, a z owadów rzadki gatunek – ciołek matowy. Zwierzęta, które są utrzymywane w celach edukacyjnych to: koniki polskie, owce czarnogłówki i ptaki ozdobne (pawie i bażanty).
Na terenie Arboretum odnaleźć można wśród drzew kaplicę, o której najstarsza wzmianka pochodzi z 1744 roku. W kaplicy zachowały się fragmenty malarstwa renesansowego z przełomu XVI/XVII w. Spostrzegawcze oko znajdzie również karabinowe otwory strzelnicze pochodzące z połowy XIX wieku, które świadczą o adaptacji kaplicy na obiekt obronny w okresie wojny krymskiej.
Naszym zdaniem Arboretum dostarczy miłośnikom ogrodów wielu niezapomnianych wrażeń estetycznych o każdej porze roku.
Oficjalna strona Arboretum to: Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach. Znajdziecie tam aktualne informacje na temat godzin otwarcia i cen biletów.
K.B.
