Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja

Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku zostało otwarte dla zwiedzających w 1966 roku z inicjatywy ówczesnego wojewódzkiego konserwatora zabytków Jerzego Tura oraz pierwszego dyrektora Muzeum Ziemi Sanockiej Aleksandra Rybickiego. Na wstępie trzeba podkreślić, że jest to największe pod względem liczby zgromadzonych obiektów muzeum etnograficzne w Polsce.

Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja

Historia Skansenu

O historii Skansenu można poczytać na oficjalnej stronie.

Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

 

Obiekty w Skansenie

Muzeum prezentuje wiejskie budownictwo Beskidu Niskiego, Bieszczadów oraz przyległych do nich pogórzy. Jest podzielone na sektory, które odpowiadają dawnym grupom etnograficznym, takim jak: Pogórzanie Wschodni i Pogórzanie Zachodni, Dolinianie, Bojkowie i Łemkowie.

Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja

Pogórzanie Zachodni

Pogórzanie zachodni to polska grupa etniczna zamieszkująca tereny od rzeki Białej na zachodzie, do historycznej, XIV-wiecznej granicy między Polską a Rusią na wschodzie (po Jasiołkę i Wisłok, od Przełęczy Dukielskiej po Krosno, Strzyżów, Czudec i Rzeszów). Grupa ta powstała w okresie średniowiecza w wyniku zasiedlenia Pogórza Ciężkowicko-Dynowskiego przez ludność z województwa krakowskiego i sandomierskiego. Podstawowym zajęciem pogórzan była uprawa roli, hodowla bydła, bartnictwo. Rozwinęło się tu również tkactwo.

Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
  1. Karczma z Lisznej, pow. sanocki (ok. 1890)
  2. Dwór ze Święcan
  3. Tartak ze Zdyni, pow. gorlicki (1904)
  4. Chałupa z Rożnowic, pow. gorlicki (1858)
  5. Stajnia (ok. 1890)
  6. Piwnica (ok. 1900)
  7. Stodoła (1891)
  8. Chlewik dla świń (1905)
  9. Chałupa z Rzepiennika Strzyżewskiego, pow. tarnowski (1866)
  10. Piec garncarski (pocz. XX w.)
  11. Chałupa z Moszczenicy, pow. gorlicki (1860)
  12. Spichlerz z Jaszczwi, pow. krośnieński (ok. 1890)
  13. Stodoła z Błażkowej, pow. jasielski (koniec 1. poł. XIX w.)
  14. Maneż kieratowy z Zagórzan, pow. gorlicki (1907)
  15. Zagroda tkacka z Korczyny, pow. krośnieński (1790)
  16. Kapliczka szafkowa z Jaszczwi, pow. krośnieński (koniec XIX w.)
  17. Chałupa z Ustrobnej, pow. krośnieński (1897)
  18. Stodoła z Jaszczwi, pow. krośnieński (2. poł. XIX w.)
  19. Wiatrak z Turaszówki, pow. krośnieński (1923)
  20. Słup z kapliczką szafkową z Jaszczwi, pow. krośnieński (1879)

Pogórzanie Wschodni

Pogórzanie wschodni to część polskiej grupy etnograficznej wyodrębnionej z Pogórzan. Obszarowo zamieszkiwali Pogórze Strzyżowskie, Pogórze Bukowskie, Pogórze Dynowskie oraz Kotlinę Krośnieńską po wschodniej i zachodniej stronie dorzecza rzeki Wisłok od Zydranowej na południu do Kańczugi na północy.

Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
  1. Wiatrak z Domaradza, pow. brzozowski (1926)
  2. Wiatrak z Urzejowic, pow. przeworski (1902)
  3. Dzwonek alarmowy
  4. Chałupa z Węglówki, pow. krośnieński (1892)
  5. Bróg (rekonstrukcja)
  6. Pasieka (od końca XIX w. do połowy XX w.)
  7. Chałupa z Niebocka, pow. brzozowski (1901)
  8. Kapliczka z Nowej Wsi Czudeckiej, pow. strzyżowski (2 poł. XIX w.)
  9. Szkoła z Wydrnej, pow. brzozowski (ok. 1880)
  10. Chałupa z Bliznego, pow. brzozowski (ok. 1890)
  11. Stodoła z Raczkowej, pow. sanocki (poł. XIX w.)
  12. Chlewik ze Srogowa Dolnego, pow. sanocki (pocz. XX w.)
  13. Studnia
  14. Krzyż z kapliczką szafkową z Jaszczwi, pow. krośnieński (ok. 1880)
  15. Zagroda jednobudynkowa z Równego, pow. krośnieński (1824)
  16. Zagroda jednobudynkowa z Lutczy, pow. strzyżowski (ok. 1870)
  17. Chałupa z Dydni, pow. brzozowski (1871)
  18. Murowana kapliczka z Jabłonki, pow. brzozowski (1890)
  19. Stodoła z Łubna, pow. rzeszowski (koniec XIX w.)
  20. Chałupa z Niebocka, pow. brzozowski (1892)
  21. Stodoła z Jasienicy Rosielnej, pow. brzozowski (ok. 1850)
  22. Piwnica ziemna tzw. „gruba” (pocz. XX w.)
  23. Kierat konny (pocz. XX w.)
  24. Kościół pw. św. Mikołaja Cudotwórcy z Bączala Dolnego (1667)
  25. Plebania rzymskokatolicka z Ropy, pow. gorlicki (ok. 1865)
  26. Spichlerz z Grabownicy Starzeńskiej, pow. brzozowski (1627)
  27. Stajnia z Libuszy, pow. gorlicki (koniec XIX w.)
  28. Stodoła z Nozdrzca, pow. brzozowski (1855)
  29. Studnia z Woli Krzywieckiej, pow. przemyski (2. poł. XIX w.)
  30. Chałupa z Kopytowej, pow. krośnieński (1. poł. XX w.)

Dolinianie

Dolinianie zamieszkiwali wschodnią część Dołów Jasielsko-Sanockich oraz okolice Leska, Sanoka i Mrzygłodu, na południu sięgali po pasmo Bukowicy. Była to grupa mieszana, złożona z ludności polskiej i ruskiej z niewielką domieszką ludności niemieckiej, która szybko zatraciła odrębność etniczną.

Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
  1. Kapliczka z Lisznej, pow. sanocki (1867)
  2. Karczma zajezdna z Rogów, pow. krośnieński (1. poł. XIX w.)
  3. Studnia (koniec XIX w.)
  4. Kuźnia z Haczowa, pow. brzozowski (1855)
  5. Remiza strażacka z Lipinek, pow. gorlicki (1934)
  6. Szopa strażacka z Jaćmierza, pow. sanocki (pocz. XX w.)
  7. Zagroda jednobudynkowa z Nowosiółek, pow. leski (ok. 1910)
  8. Zagroda z Tyrawy Solnej, pow. sanocki (ok. 1910)
  9. Studnia z Nowosiółek (ok. 1910)
  10. Ekspozycja urządzeń olejarskich z Siedlisk-Bogusz, pow. dębicki (okres międzywojenny)
  11. Chałupa z Glinnego, pow. leski (ok. 1925)
  12. Studnia z Lisznej, pow. sanocki (pocz. XX w.)
  13. Bróg z Kuźminy (pocz. XX w.)
  14. Zagroda jednobudynkowa z Posady Olchowskiej, pow. sanocki (ok. 1880)
  15. Chałupa z Dąbrówki (1681)
  16. Pasieka z Lisznej, pow. sanocki
  17. Studnia z Roztoki, pow. przemyski (pocz. XX w.)
  18. Zagroda z Nadolan (1866)
  19. Kapliczka domkowa z Uherzec, pow. leski (1924)

Bojkowie

Bojkowie są to potomkowie osadników rusko-wołoskich, osiedlających się na terenie Bieszczadów w XV i XVI wieku.

Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
  1. Chałupa („chyża”) ze Skorodnego, pow. bieszczadzki (1861) ze studnią
  2. Budynek mieszkalny ze Skorodnego, pow. bieszczadzki (1906)
  3. Młyn wodny z Woli Komborskiej, pow. krośnieński (ok. 1880)
  4. Cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia Bogurodzicy, z Grąziowej, pow. bieszczadzki (1731)
  5. Dzwonnica ze wsi Sierakośce, pow. przemyski (1712)
  6. Jednobudynkowa zagroda z Wołkowyi, pow. leski (pocz. XIX w.)
  7. Cerkiew pw. św. Onufrego Pustelnika (1750)
  8. Dzwonnica (1751)
  9. Kostnica (XVIII w.)
  10. Cmentarz przycerkiewny

Łemkowie

Łemkowie to wschodniosłowiańska grupa etniczna będąca potomkami rusko-wołoskich osadników zamieszkujących od XV wieku tereny Beskidu Niskiego po obu stronach granicy polsko-słowackiej (od Osławy i Osławicy na wschodzie, do rzeki Białej na zachodzie). Łemków dzieli się na: zachodnich (w okolicach Krynicy i górnego biegu rzeki Białej), środkowych (do rzeki Jasiołki) i wschodnich (do rzeki Osławy). Podstawą gospodarki łemkowskiej była uprawa ziemi i hodowla. Łemkowie zajmowali się również rzemiosłem.

  1. Budynek mieszkalno-gospodarczy („chyża”) z Komańczy, pow. sanocki (1885)
  2. Spichlerz z Komańczy (pocz. XX w.)
  3. Spichlerz z Komańczy (pocz. XX w.)
  4. Studnia
  5. Chałupa („chyża”) ze Smolnika, pow. sanocki (1925)
  6. Krzyż z Krempnej, pow. jasielski (koniec XIX w.)
  7. Zagroda jednobudynkowa z Królika Polskiego, pow. krośnieński, (koniec XIX w.)
  8. Chałupa z Pielgrzymki (1870)
  9. Studnia z Pielgrzymki, pocz. XX w.
  10. Chałupa ze Zdyni, pow. gorlicki (ok. 1910)
  11. Spichlerz (tzw. sypaniec) z Koniecznej, pow. gorlicki (ok. 1860)
  12. Zagroda jednobudynkowa z Klimkówki, pow. gorlicki (ok. 1920)
  13. Cerkiew pw. Narodzenia Bogurodzicy z Ropek, pow. gorlicki (1801)
  14. Dzwonnica bramna z Ropek (1904)
  15. Cmentarz przycerkiewny (rekonstrukcja)
  16. Kamienna kapliczka św. Mikołaja, z Krempnej, pow. jasielski (koniec XIX w.)

Poza sektorami: Dworek podmiejski Stupnickich z Sanoka (poł. XIX w.), dom podmiejski z Sanoka (lata 30. XX w.), Kuźnia z Wyżnego, pow. strzyżowski (2. poł. XIX w.)

Miasteczko Galicyjskie

Dużą atrakcję stanowi sektor małomiasteczkowy, stanowiący rekonstrukcję zabudowy ryku dawnego galicyjskiego miasteczka ze wszystkimi jego funkcjami. Można tu zobaczyć m.in. sklepy różnych branż, urząd gminy, synagogę, domy rzemieślników. Na terenie miasteczka umiejscowione są domy przeniesione z Jedlicza, Dębowca, Jaślisk, Sanoka, Brzozowa, Jaćmierza, Niebylca, Birczy, Rybotycz, Sokołowa i Starej Wsi, a także dom żydowski z Ustrzyk Dolnych i remiza z Golcowej.

Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja

Sektor naftowy

Ze względu na fakt, że Podkarpacie jest najstarszych ośrodkiem górnictwa naftowego na świecie, a rafinerie i kopalnie ropy naftowej istniały tutaj już przed 1884 rokiem, to wyjątkową częścią Muzeum jest sektor kopalnictwa naftowego.

Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja
Muzeum Budownictwa Ludowego Sanok noclegi Jedlicze Łemkowie Bojkowie Pogórzanie Dolinianie nafta Galicja

Kolekcja powozów

Ciekawym uzupełnieniem jest wystawa kolekcji wozów i powozów używanych na ziemiach polskich na przestrzeni wieków.

Informacje na temat godzin otwarcia i cen biletów szukajcie na stronie Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

 

K.B.

Skansen Wsi Pogórzańskiej im. Prof. Romana Reinfussa w Szymbarku

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Skansen Wsi Pogórzańskiej im. Prof. Romana Reinfussa w Szymbarku

Skansen Wsi Pogórzańskiej im. Prof. Romana Reinfussa w Szymbarku powstał w latach 80. XX wieku. Obiekty eksponowane w skansenie pochodzą z obszaru Pogórza Gorlickiego.

Ekspozycja stała prezentuje 15 obiektów wraz z wyposażeniem dziewiętnastowiecznej wsi pogórzańskiej w tym m.in. chałupy, stodoły, obory, wiatraki, olejarnie i ule.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Profesor Roman Reinfuss

Roman Reinfuss (1910-1998) to etnograf, znawca polskiej sztuki ludowej i etnografii Karpat. Podczas swoich wędrówek po Beskidzie Niskim zafascynował się historią i kulturą ludową, zwłaszcza Łemków. Skłoniło go to do porzucenia wyuczonego zawodu prawnika i podjęcia studiów etnograficznych.

27 maja 2010 roku, w setną rocznicę urodzin prof. Reinfussa na terenie Skansenu odsłonięto jego pomnik (ławeczka), a Skansen przyjął imię prof. Romana Reinfussa.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Wystawy stałe w Skansenie

Spichlerz z Rożnowic to jeden z najstarszych budynków gospodarczych zachowanych na terenie Pogórza. Parter pełnił rolę drewutni, a na piętrze gromadzone było zboże. W 2011 roku obiekt został zaadoptowany na cele administracyjne.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Chałupa z Moszczenicy wchodziła w skład średnio zamożnego gospodarstwa. W chałupie znajdują się cztery pomieszczenia: przelotowa sień, po lewej stronie komora, po prawej kuchnia, a z nią izba. W kuchni prezentowane są podstawowe naczynia, sprzęty, ławy, półeczki i łóżko przeznaczone dla osoby starszej. Z kolei izba wyposażona jest w meble i ozdobiona kwiatami z bibuły, makatką, drewnianymi ptaszkami oraz zawieszonym u powały „pająkiem”. Komora pełniła rolę magazynu.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Stodoła ze Stróżnej została zbudowana pod koniec XIX wieku. Budynek jest trójdzielny, składa się z przelotowego boiska i dwóch sąsieków. Przechowywano tu zboże, słomę i siano. Ściany są budowy zrębowej, między belkami pozostawiono szczeliny dla zapewnienia przewiewu. Dach jest krokwiowy, czterospadowy, kryty słomianą strzechą ułożoną schodkowo. W budynku prezentowana jest wystawa narzędzi i sprzętów używanych w rolnictwie na Pogórzu.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Obora ze Stróżnej z końca XIX wieku prezentuje wystawę narzędzi i urządzeń rolniczych używanych w hodowli zwierząt na Pogórzu. W oborze znajdują się cztery pomieszczenia. Część główna – dwudzielna stanowi osobne pomieszczenie dla kilku krów oraz wozownię z wydzielonym miejscem dla konia. W wozowni umieszczony jest wóz wyjazdowy. Dwudzielna przybudówka w dolnej części mieści chlewik, górna część przeznaczona jest dla kur.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Chałupa z Szymbarku jest najmłodszym obiektem w Skansenie. Pochodzi z 1924 roku. Stanowi przykład zmian zachodzących w latach 30. XX wieku, widocznych w wyglądzie zewnętrznym, przy jednoczesnym zachowaniu układu wnętrz typowych dla starszych domów. W jednym z pomieszczeń zorganizowano stałą wystawę „Zioła w tradycji Pogórza”.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Kuźnia z Turzy, k. XIX wieku pierwotnie należała do dworu. Pracował w niej kowal, który prowadził działalność na potrzeby dworu i wsi. Odtworzono w niej wygląd przeciętnej kuźni pogórzańskiej z okresu międzywojennego. Wystawa „Wiejska kuźnia” prezentuje obróbkę metalu, produkcję i naprawę narzędzi na pogórzańskiej wsi.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Wiatrak z Krygu to urządzenie do mielenia zboża przedstawione na przykładzie wiatraka rolkowego, tzw. paltraka. Wiatrak ustawiony jest na metalowym słupie – osi, co pozwalało na obracanie mechanizmu z całą obudową, w zależności od kierunku wiatru. Na ścianie frontowej umieszczono koło wietrzne z ośmioma drewnianymi łopatami. Wnętrze jest niewielkich rozmiarów, całość powierzchni zajmują urządzenia młyna.

Wiatrak z Ropy to urządzenie do mielenia zboża przedstawione na przykładzie wiatraka turbinowego. Wiatrak jest nieruchomy. Do kierunku wiatru ustawiano turbinę z kołem wiatrowym, umieszczoną na dachu. Wewnątrz znajduje się kompletne urządzenie: żarna, zsyp na ziarno, skrzynia na mąkę, przekładnia pasowa, która wprowadza mechanizm w ruch.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Chałupa dymna z Siar stanowi przykład jednobudynkowej biedniackiej zagrody z połowy XIX wieku. Wewnątrz znajdują się trzy pomieszczenia: sień, kuchnia (piekarnia) oraz izba. W sieni widoczne jest wejście do piwniczki i składziku na narzędzia, a także chlewika dobudowanego do szczytu chałupy. We wszystkich pomieszczeniach jest ubite z gliny klepisko. W piekarni jest wydzielone stanowisko dla krowy. Piec jest pozbawiony komina, przez co pomieszczenie to było zadymiane. Wyposażenie izby jest bardzo skromne: niezbędne meble, urządzenia i narzędzia tkackie. Chałupa była zamieszkiwana przez mężczyznę, który utrzymywał się z tkania płótna, a potem z wyrobu chodników.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Piec garncarski ma formę typową dla terenu Pogórza. Posiada kształt półkolistej czaszy; wykonany z cegły i gliny, spód wyłożony cegłą. Z przodu duży trójkątny otwór, który na czas wypalania naczyń zabudowywano cegłą. Wewnątrz ułożone są naczynia, z których część pochodzi z odbywających się współcześnie pokazów toczenia naczyń na kole garncarskim napędzanym nogą.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Olejarnia z Gródka stanowi przykład rzadziej występujących warsztatów rzemieślniczych. W budynku znajdują się dwa pomieszczenia z urządzeniami używanymi do obróbki siemienia lnianego: stępa, nożne do ubijania siemienia, duże kopyta, niecki, prasa śrubowo-klinowa do tłoczenia oleju. W olejarni tłoczono olej lniany, który był używany głównie w okresie Wielkiego Postu i Adwentu jako omasta do pokarmów.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Studnia z Wójtowej usytuowana jest na źródełku. Ma ciekawą formę, często spotykaną na początku XX w. Ocembrowanie wykonano z płaskich kamieni rzecznych. Nad ziemią znajduje się ośmiokątna osłona dębowa o budowie zrębowej, z dwudzielnym wiekiem do przykrywania studni. Dwa pionowe słupy boczne podpierają daszek, połączone są drewnianym wałem z metalową osią zakończoną korbą. Drewniany daszek w kształcie stożka, przykryty jest gontem.

Stodoła plebańska z Zagórzan prezentuje wystawę „Sztab operacji gorlickiej. 1915”, która upamiętnia Bitwę pod Gorlicami. Stała ekspozycja (15 figur) składa się z trzech scen ukazujących: naradę sztabową oficerów wojsk państw sprzymierzonych, wojskowy szpital polowy oraz jeńców rosyjskich konwojowanych przez żołnierza armii austro-węgierskiej.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze
Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze
Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Chałupa z Gródka (1886 r.) wchodziła w skład średnio zamożnego gospodarstwa chłopskiego. Wewnątrz znajduje się wystawa „Dawne rzemiosło ludowe na Pogórzu”.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Krzyż przydrożny to rekonstrukcja krzyża wzorowana na powszechnie występujących na terenie Pogórza drewnianych krzyżach z kapliczkami. Kapliczka umieszczona jest na skrzyżowaniu belek. Wewnątrz znajduje się rzeźba Chrystusa Frasobliwego. Ramiona krzyża przystrojone wieńcem z jedliny i kwiatami z bibuły.

„Zabytkowe pojazdy i maszyny rolnicze” to ekspozycja zabytkowych maszyn i urządzeń rolniczych używanych na wsi pogórzańskiej na przełomie XIX i XX wieku. Atrakcję stanowią wozy, sanie, bryczki, które należały do zamożnych gospodarzy.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze
Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Wystawa „Pogórzanie i sąsiedzi – stroje ludowe z regionów Polski i Słowacji” prezentuje odświętne stroje ludowe pięciu grup etnograficznych i etnicznych: Pogórzan, Łemków, Lachów Sądeckich, Szaryszan i Spiszaków.

”Edukacyjny park historii budownictwa ludowego i maszyn na pograniczu polsko – słowackim” został zaprojektowany w celu edukacji, rekreacji oraz integracji sensorycznej. Poszczególne obiekty nawiązując do tradycyjnej architektury ludowej, mają za zadanie uczyć poprzez uczestnictwo w ich uruchamianiu. W parku znajduje się m.in. wiatrak do mielenia zboża na mąkę, koło wodne, kierat do napędzania maszyn rolniczych, miech kowalski z paleniskiem, maselnica i koło deptakowe.

Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze
Skansen Wsi Pogórzańskiej, Prof. Roman Reinfuss, Szymbark, małopolskie, muzeum, Gorlice, historia, Łemkowie, łemkowszczyzna, Beskid Niski, noclegi, Pogórzanie, Dwa Karpie Jedlicze

Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce

Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce

Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce to obiekt unikalny w skali światowej. Powstało ono w miejscu najstarszej na świecie nadal eksploatowanej kopalni ropy naftowej. Kopalnia ta została założona w 1854 roku przez Ignacego Łukasiewicza, Tytusa Trzecieskiego i Karola Klobassę-Zrenckiego.

O Ignacym Łukasiewiczu możecie poczytać na blogu: Ignacy Łukasiewicz – pierwszy nafciarz

Muzeum powstało, aby zachować i ochronić przed zniszczeniem autentyczne budynki, maszyny, urządzenia, narzędzia i dokumenty o polskim przemyśle naftowym. Zwiedzając Muzeum można zobaczyć obiekty pochodzące jeszcze z czasów założycieli kopalni.

muzeum, Bóbrka, Łukasiewicz, nafta, ropa naftowa, historia, przemysł naftowy, skansen, podkarpackie, Chorkówka, pierwsza kopalnia ropy naftowej,

Najcenniejsze zabytki muzealne

Kamienny obelisk ustawiony przez Ignacego Łukasiewicza w 1872 r. na pamiątkę założenia kopalni.

Kopanka Franek, wykonana ręcznie około 1860 roku do głębokości 20 m.

Kopanka Janina – ręcznie wykopana do głębokości 96 m, a następnie pogłębiona wiertnicą ręczną do głębokości 156 m. Jest eksploatowana do dziś.

Warsztat mechaniczny z 1864 roku, o konstrukcji drewnianej, który służył do obsługi wierceń metodą udarową. Znajdują się w nim najprostsze maszyny obróbcze.

Budynek Administracyjny kopalni tzw. Dom Łukasiewicza z 1865 roku, w którym zorganizowano ekspozycję apteczną. Prezentowane są tam również słuchowiska poświęcone historii odkrycia nafty i założenia kopalni ropy naftowej w Bóbrce. Niewątpliwą atrakcją jest spotkanie z samym wynalazcą – Ignacym Łukasiewiczem, multimedialnym manekinem. Łukasiewicz opowiada o swojej pracy i przeprowadza doświadczenia w laboratorium. W budynku zgromadzono też ciekawą kolekcję lamp naftowych, fotografii oraz ekspozycję geologiczną.

Drewniana kuźnia kopalniana z 1856 roku. We wnętrzu znajdują się dwa paleniska zbudowane z cegły, podsycane za pomocą skórzanego miecha z lat 1890-1895. Kuźnia wyposażona jest w stare narzędzia kowalskie.

Zrekonstruowana wiertnica ręczna z 1862 roku, służąca do wiercenia metodą udarową płytkich otworów.

Wśród muzealnych zabytków zobaczyć można również kotłownię z końca XIX wieku o konstrukcji drewnianej, wiertnicę typu kanadyjskiego z 1885 roku, wiertnicę udarową typu Bitków z 1923 roku, różnego rodzaju urządzenia wiertnicze, pompy, sprężarki dawnej konstrukcji, a także kieraty do grupowego pompowania odwiertów i wiele innych.

muzeum, Bóbrka, Łukasiewicz, nafta, ropa naftowa, historia, przemysł naftowy, skansen, podkarpackie, Chorkówka, pierwsza kopalnia ropy naftowej,

Kopalnia lat 60.

W 2010 roku w Muzeum powstał nowy sektor – kopalnia lat 60. Zgromadzono tu urządzenia, które jeszcze do niedawna działały na kopalniach ropy, a dziś zostały zastąpione przez nowoczesną technologię. W sektorze znajdują się ekspozycje eksploatacji ropy, stabilizacji ropy naftowej, ekspozycja zbiorników oraz ekspozycja manipulacji mediami i ekspedycji.

muzeum, Bóbrka, Łukasiewicz, nafta, ropa naftowa, historia, przemysł naftowy, skansen, podkarpackie, Chorkówka, pierwsza kopalnia ropy naftowej,
muzeum, Bóbrka, Łukasiewicz, nafta, ropa naftowa, historia, przemysł naftowy, skansen, podkarpackie, Chorkówka, pierwsza kopalnia ropy naftowej,

Stacja paliw

W budynku stacji paliw urządzono wystawę, dzięki której można zapoznać się z historią działalności Centrali Produktów Naftowych, czyli CPN-u. CPN działał w latach 1945-1999. Dużą część wystawy stanowi sprzęt laboratoryjny. Ekspozycja prezentuje zestaw do półtechnicznego destylowania próbek ropy z przegrzaniem parą wodną. Zgromadzono tu również kolekcję archiwalnych fotografii, upamiętniających historię dystrybucji paliwa, a także pamiątki z działalności marketingowej i edukacyjnej CPN-u.

muzeum, Bóbrka, Łukasiewicz, nafta, ropa naftowa, historia, przemysł naftowy, skansen, podkarpackie, Chorkówka, pierwsza kopalnia ropy naftowej,

Muzeum można zwiedzać wybierając jedną z kilku tras:

“Śladami naftowych pionierów” (czas zwiedzania ok. 1 godz.)

“Od kopania do wiercenia” (czas zwiedzania ok. 2 godz.)

“Trzy wieki kopalni w Bóbrce” (czas zwiedzania ok. 3 godz.)

O historia Kopalni można poczytać w zakładce na stronie Muzeum

Godziny otwarcia i ceny biletów są podawane na oficjalnej stronie Muzeum.

Jeszcze raz musimy podkreślić, że bobrzeckie Muzeum jest obiektem unikalnym w skali światowej. Koniecznie trzeba je odwiedzić. 

Rok 2022 ogłoszony Rokiem Ignacego Łukasiewicza

Sejm zdecydował o ustanowieniu 2022 Rokiem Ignacego Łukasiewicza „szczególnie ze względu na wielkie i niezwykłe zasługi Ignacego Łukasiewicza dla przemysłu i gospodarki Polski, a także Jego zaangażowanie w walkę o niepodległość Ojczyzny oraz dbałość o pracowników”. W 2022 roku przypada 200. rocznica urodzin Ignacego Łukasiewicza, a także 140. rocznica jego śmierci. Jak podkreślili posłowie w uchwale „należy on do zaszczytnego grona Polaków, których działalność odcisnęła wielki i pozytywny wpływ na rozwój naszej Ojczyzny, jak również całego świata”.

muzeum, Bóbrka, Łukasiewicz, nafta, ropa naftowa, historia, przemysł naftowy, skansen, podkarpackie, Chorkówka, pierwsza kopalnia ropy naftowej,

Galeria zdjęć

Skansen Archeologiczny Karpacka Troja

karpacka troja skansen trzcinica podkarpackie turystyka zwiedzanie muzeum jedlicze wieża widokowa panorama historia archeologia

Skansen Archeologiczny Karpacka Troja

Niedaleko Jedlicza, a dokładnie 19,6 km od Dwóch Karpi, znajduje się ciekawe miejsce do odwiedzenia. Jest nim Skansen Archeologiczny Karpacka Troja. Skansen położony jest w Trzcinicy, gdzie odkryto jedną z pierwszych ufortyfikowanych osad z początku epoki brązu. Czyli osada ta liczy ponad 4000 lat!

karpacka troja skansen trzcinica podkarpackie turystyka zwiedzanie muzeum jedlicze wieża widokowa panorama historia archeologia

Na terenie Skansenu odkryto również pierwszą w Polsce osadę zakarpackiej kultury Otomani-Füzesabony, datowaną na okres 1650-1350 p.n.e. Po upadku Karpackiej Troi teren ten został zasiedlony przez Słowian, którzy wznieśli wielki gród o powierzchni 3 hektarów, otoczony monumentalnymi wałami obronnymi, nazywanymi „Wałami Królewskimi”. Te wały można jeszcze dziś zobaczyć, w niektórych miejscach osiągają nawet 10 m wysokości. Gród Słowian funkcjonował w latach 770-1030 r. n.e. Po osadnikach pozostało kilkadziesiąt tysięcy zabytków, w tym arcydzieło rzemiosła wczesnośredniowiecznego w postaci okucia pochwy miecza.

karpacka troja skansen trzcinica podkarpackie turystyka zwiedzanie muzeum jedlicze wieża widokowa panorama historia archeologia

Zwiedzając Karpacką Troję nie sposób się nudzić

Cały kompleks składa się z terenu grodziska oraz parku archeologicznego leżącego u jego podnóża. W kolejności zwiedzania, pierwszą częścią Skansenu jest park archeologiczny, gdzie można zobaczyć rekonstrukcje wioski otomańskiej z początków epoki brązu oraz wioski słowiańskiej z wczesnego średniowiecza. Do każdej chaty w tych wioskach można wejść i przenieść się w odległą przeszłość. Ciekawostkę stanowi wczesnośredniowieczna kuźnia oraz piec chlebowy. Z kolei na terenie grodziska można zobaczyć rekonstrukcje wałów obronnych (ponad 150 metrów), dwie bramy z epoki brązu i wczesnego średniowiecza, a także sześć chat, do których wnętrz można zaglądać.

Na końcu trasy zwiedzania, w najwyżej położonej części Skansenu, znajduje się platforma widokowa. Budowla składa się z sześciu kondygnacji i osiąga wysokość 44 m. Poziomy obserwacyjne dostępne dla turystów znajdują się na wysokości 19,80 m i 33,00 m. Z wieży widokowej można zobaczyć w całości Karpacką Troję oraz podziwiać piękną panoramę Beskidów, Pogórzy Karpackich i Dołów Jasielsko-Sanockich. Dla szczęśliwców, którzy trafią na odpowiednią przejrzystość powietrza, zarezerwowany jest widok na Tatry, oddalone w linii prostej o ponad 100 km.

karpacka troja skansen trzcinica podkarpackie turystyka zwiedzanie muzeum jedlicze wieża widokowa panorama historia archeologia

Integralną częścią Skansenu jest nowoczesny pawilon wystawowy z przestrzenną salą ekspozycyjną.

Skansen Archeologiczny Karpacka Troja stanowi oddział Muzeum Podkarpackiego w Krośnie. Pomysłodawcą budowy skansenu w Trzcinicy jest Jan Gancarski – dyrektor Muzeum Podkarpackiego.

Misja Karpackiej Troi:

Sprawić, aby milcząca za szkłem gablot archeologia ożyła i przemówiła do turystów zrozumiałym językiem.

Pięknie ujęte.

karpacka troja skansen trzcinica podkarpackie turystyka zwiedzanie muzeum jedlicze wieża widokowa panorama historia archeologia

Zasady zwiedzania, cennik i godziny otwarcia dostępne są na stronie Skansenu Archeologicznego Karpacka Troja

Skansen Archeologiczny Karpacka Troja
Trzcinica 646
38-207 Przysieki

K.B.